#FreeTheNipple: weg met het taboe op vrouwenborsten

Borsten en tepels. Ze zouden de normaalste zaak van de wereld moeten zijn, maar daar dachten Facebook en Instagram jarenlang anders over. Foto’s van topless vrouwen werden razendsnel verwijderd, terwijl mannentepels vrolijk in het rond vlogen. Oneerlijk? Zeker, en reden voor bewegingen als #Freethenipple om flink van leer te trekken tegen deze dubbele standaard.

Censuurdans

De techreuzen lagen al langer onder vuur. Al sinds 2008 weerde Facebook vrouwenborsten en -tepels, net als Instagram een paar jaar later. Ook beroemdheden ontsprongen de censuurdans niet. Rihanna’s account dreigde te worden geblokkeerd en topless foto’s van Madonna werden tot haar grote irritatie keer op keer verwijderd.

Niet heel verrassend, als je bedenkt dat de halve wereld op zijn achterste benen stond toen Justin Timberlake in 2004 Janet Jacksons top afrukte tijdens de Superbowl. Miljoenen mensen zagen een deel van haar borst en vielen blijkbaar stijl achterover door dit stukje vrouwenlijf. Timberlake kwam er ongeschonden vanaf, maar Jacksons reputatie liep een stevige knauw op. Ze werd gedwongen publiekelijk excuses te maken en was niet meer welkom bij de Grammy’s.

Vrouwenborsten? Een kwestie van cultuur

Hoe je het ook wendt of keert, de manier waarop wij in de westerse wereld naar vrouwenborsten kijken, blijft een culturele kwestie. In veel landen is het volkomen normaal dat vrouwen hun borsten en tepels onbedekt laten, maar hier zijn we deze lichaamsdelen in de loop der tijd als aanstootgevend gaan zien. Vrouwenborsten worden geseksualiseerd, zo simpel is het. En door die seksualisering is er een taboe op ontstaan en mogen vrouwen niet vrijelijk hun borsten laten zien, of dat nu op het strand, op straat of op sociale media is.

Politie aan je zwemslip

Struin je als man met ontbloot bovenlijf over een Amerikaans strand of post je foto’s en filmpjes van je naakte borstkas op sociale media? Helemaal prima, geen haan die ernaar kraait. Doe je hetzelfde als vrouw? Dan heb je de politie aan je zwemslip hangen. Je kan worden beboet voor openbare onfatsoenlijkheid of onzedig gedrag en zelfs worden gearresteerd als je je topless op een strand durft te vertonen.

En alhoewel we in Nederland geen enkele wet hebben die topless zonnen verbiedt, is er een enorm verschil tussen het strandbeeld van de vrije 70’s, 80’s en 90’s en nu. Blijkbaar zijn ook onze innerlijke waarden en normen gaan verschuiven en denken we tegenwoordig anders over blote borsten dan een paar decennia geleden.

Op de barricaden

Deze verpreutsing en ongelijkheid waren reden voor actrice, activiste en filmmaker Lina Esco om in actie te komen. Ze regisseerde de film Free the Nipple, over een paar New Yorkse activisten die strijden voor gelijke behandeling voor mannen en vrouwen. De film bleek het startschot voor de beweging #Freethenipple, die zich richt op gendergelijkheid als het gaat over het bovenlijf en afbeeldingen daarvan.

Wil deze feministische beweging dat alle vrouwen hun borsten vrolijk laten zwiepen op straat? Welnee, het gaat verder dan het recht op topless zonnen en flaneren. Het gaat erom dat vrouwen zeggenschap over hun eigen lichamen hebben. Dat ze ermee mogen doen wat ze willen en dat ze niet gecensureerd of zelfs gearresteerd worden omdat er toevallig een tepel zichtbaar is.

Weg met de seksualisering van de vrouwenborst

En als we dieper kijken, gaat het vooral om de seksualisering van vrouwenborsten. Op een gegeven moment hebben we bedacht dat vrouwenborsten met seks te maken hebben, maar dat is niet altijd het geval. Vrouwenborsten zijn er ook om baby’s te voeden of om er gewoon te zijn, als een volkomen normaal onderdeel van het menselijk lichaam.

Daar is niets aanstootgevends of onfatsoenlijks aan. Waarom mogen mannen hun naakte bovenlijf showen en worden vrouwen al van platforms geknikkerd als ze een licht doorschijnend topje dragen? Of als ze geen bh dragen en hun tepels door de stof heen prikken? Als er mensen zijn die daardoor spontaan in een stuip schieten, zegt dat meer over hen dan over dit in wezen volkomen onschuldige en normale stukje vrouwenlijf.

Techgiganten zijn eindelijk overstag

Het lijkt erop dat dit ook tot de burelen van de techgiganten is doorgedrongen. Begin dit jaar heeft de adviesraad van Meta bedongen dat Facebook en Instagram vrouwelijke tepels moeten toestaan op hun platformen. Niet alleen omdat de platformen door hun censuur verdere discriminatie in de hand werkten, maar ook omdat het voor de algoritmes ondoenlijk was om ‘vrouwelijke’ tepels van ‘mannelijke’ tepels te onderscheiden. Er zijn tenslotte ook transmannen of non-binaire personen, wat de hele kwestie nog ingewikkelder maakte.

De regels waren bovendien ronduit lachwekkend. Zo kon je namelijk wél een foto van je ontblote bovenlijf posten wanneer je je tepels verving door mannelijke tepels. Of wanneer je je tepels wazig maakte of er een balkje overheen plaatste. Maar ook vrouwen die een borstreconstructie hadden ondergaan, mochten hun blote borsten laten zien op de socials. Moderators moesten deze foto’s dan wel afspeuren naar littekenweefsel, als bewijs dat het niet om ‘echte’ vrouwenborsten zou gaan.

Klikkende smartphones

Of je nu dolblij je bh aan de wilgen hangt of liever in je bovenstukje over het strand paradeert, feit blijft dat dat vrouwenborsten uit de taboesfeer moeten worden gehaald. Als vrouwen zich prettiger voelen zonder bikini of bh, moet dat gewoon kunnen zonder dat de moraalpolitie hen op de vingers tikt. En wat is er in hemelsnaam aanstootgevend aan een vrouw die haar baby de borst geeft?

Tegelijkertijd mogen we ook best een beetje realistisch zijn over de gevaren. Geen meisje of vrouw zit erop te wachten dat haar borsten ongewild op sociale media belanden voor een menigte verlustigde manskerels. Een van de redenen dat we niet meer onbezorgd topless aan zee liggen, is tenslotte de angst voor klikkende smartphonecamera’s.

Woodstock-hippies

Het is triest, maar juist omdát we vrouwenborsten en -tepels zien als iets seksueels, kan er misbruik van worden gemaakt. Niemand maakt zich druk om een foto van een grote teen of knieholte, maar een stiekeme foto van je voorgevel is andere koek.

Kortom, we moeten met zijn allen anders gaan denken over die vrouwenborst. Een beetje zoals die hippies op Woodstock-foto’s uit 1969. Omringd door naakte borsten, is er niet een kerel die zit te loeren of het überhaupt maar bijzonder lijkt te vinden, al dat vrouwenvlees om zich heen.

Borsten zijn gewoon borsten, punt. Het wordt tijd dat we dat met zijn allen zo gaan zien.